حفظ آبروی مردم بویژه مومنان، از ارزش والایی در پیشگاه الهی برخوردار است. مطابق روایت: “المومن اعظم حرمه من الکعبه”(1) احترام مومن از احترام کعبه نیز بالاتر است. حفظ آبروی مومن بقدری اهمیت دارد که خداوند در پارهای اوقات، خطاهای انسان مومن را از ملائکه نیز پوشیده میدارد. البته این هنگامی است که ما حدود الهی را شناخته و حقوق او را رعایت کنیم، تا پیش او وجیه و آبرومند شویم، آنگاه او آبروی ما را پیش فرشتهها هم حفظ میکند. اگر یک وقتی پای ما لغزید، نمیگذارد آن ملائکه هم بفهمند! چه رسد به دیگران، حتی وجود مبارک پیامبر اعظم؛ چه آنکه در روایت آمده است: وجود مبارک رسول گرامی(ص) نقل میکند که من به خدای سبحان عرض کردم در قیامت، بررسی اعمال امت مرا به من واگذار کن که اگر در بین آنها کسانی بودند، لغزشی داشتند، آبروی من پیش انبیای دیگر نرود. “ان علینا حسابهم”(غاشیه/26)، جواب آمد: “من اعمال برخی از اینها را خودم به عهده میگیرم، بررسی میکنم که حتی تو هم متوجه نشوی! که اگر اینها لغزشی داشتند، آبروی اینها پیش تو هم نرود”(2.)
اینها همه نشان از اهمیت و ارزش بالای آبرو و حرمت مومن، بعنوان خلیفه خدا در زمین دارد. عزت و حرمت مومن از جانب حق تعالی به او عنایت شده است: “لقد کرمنا بنی آدم”(اسرا/70) و همین امر سبب ارزش والای آن است، از این رو تعدی به آبروی دیگران جزء گناهان کبیره محسوب شده و از طرف خداوند وعده عذاب الیم داده شده است. در آیات قرآن ربا بعنوان جنگ و محاربه با خدا و پیامبر تعبیر شده است، اما با این حال در روایت نبوی آمده: “ربا هفتاد و سه قسم است ... و بدتر از همه رباها، تجاوز به آبروی مسلمان است”(3.)
در آموزههای اسلامی، حقوق بشر و حق الناس تنها در جسم و جسد و اموال او خلاصه نمیشود و حفظ آبرو در کنار حفظ مال و جان دارای اهمیت است. پیامبر اکرم(ص) میفرمایند: “همه چیز مسلمان، از مال، آبرو و خونش بر مسلمان دیگر حرام است و حتی میتوان در برخی موارد از مال و جان گذشت تا آبرو و حیثیت مومنی حفظ شود”(4) و نیز از حضرت علی (ع) روایت شده: “مال خود را به کسی که برای تو از آبرویش (مایه) گذاشته است، ارزانی دار، زیرا هیچ چیز با بخشیدن آبرو برابری نکند”(5.) امیرمومنان (ع) مقدار پنج وسق (حدود پنج بار) خرما برای مردی فرستاد. آن مرد شخصی آبرومند بود و از کسی تقاضای کمک نمیکرد، شخصی در آنجا بود به حضرت گفت: “آن مرد که تقاضای کمک نکرد، چرا برای او خرما فرستادی؟ به علاوه یک وسق برای او کافی بود. حضرت به او فرمود: “خداوند امثال تو را در جامعه ما زیاد نکند، من میدهم، تو بخل میورزی، اگر من آنچه را که مورد حاجت او است، پس از درخواست او به او بدهم، چیزی به او ندادهام، بلکه قیمت آبرویی را که به من داده، به او دادهام. اگر صبر کنم تا او درخواست کند، در حقیقت او را وادار کردهام که آبرویش را به من بدهد، آن رویی را که در هنگام عبادت و پرستش خدای خود و خدای من، به خاک میساید.
متاسفانه بعضا شاهد هستیم که در جامعه اسلامی، به این مهم چندان توجهی نمیشود. گاهی مشاهده میشود که بعضی افراد برای لگد کردن سهوی کفشی به این خاطر که حقالناسی بر گردنشان نماند، از صاحب کفش تقاضای عفو میکنند، اما به راحتی آبروی دیگران را لگدمال میکنند و اصلا احساس گناه نمیکنند. به عنوان نمونه، در یک هیات مذهبی و در جمعی که متشرع به آداب دینی هستند، شخصی بعد از تلاوت قرآن بدون توجه و التفات، قرآن را روی زمین میگذارد، در این حال شخصی که داعیه احترام به کلام خدا و کتاب وحی دارد، با لحنی توهینآمیز و عباراتی سخیف، شخص خاطی را مورد عتاب قرار داده و قرآن را از روی زمین بر میدارد و آن شخص را در میان جمع، تحقیر میکند و به خیال خود با آن رفتار، از ساحت قرآن دفاع نموده است، در حالی که روح مومنی را آزرده و آبروی وی را خدشهدار کرده است و متوجه نیست که اگر قرآن دارای مقام و منزلت است، آبروی مومن نیز ارزشی والا دارد. امید است افراد جامعه با عنایت به جایگاه والای مومن و ارزش و اهمیت بالای حفظ آبروی مومن، بیش از پیش نسبت به این مهم اهتمام ورزند.
پینوشتها در دفتر روزنامه موجود است.
اینها همه نشان از اهمیت و ارزش بالای آبرو و حرمت مومن، بعنوان خلیفه خدا در زمین دارد. عزت و حرمت مومن از جانب حق تعالی به او عنایت شده است: “لقد کرمنا بنی آدم”(اسرا/70) و همین امر سبب ارزش والای آن است، از این رو تعدی به آبروی دیگران جزء گناهان کبیره محسوب شده و از طرف خداوند وعده عذاب الیم داده شده است. در آیات قرآن ربا بعنوان جنگ و محاربه با خدا و پیامبر تعبیر شده است، اما با این حال در روایت نبوی آمده: “ربا هفتاد و سه قسم است ... و بدتر از همه رباها، تجاوز به آبروی مسلمان است”(3.)
در آموزههای اسلامی، حقوق بشر و حق الناس تنها در جسم و جسد و اموال او خلاصه نمیشود و حفظ آبرو در کنار حفظ مال و جان دارای اهمیت است. پیامبر اکرم(ص) میفرمایند: “همه چیز مسلمان، از مال، آبرو و خونش بر مسلمان دیگر حرام است و حتی میتوان در برخی موارد از مال و جان گذشت تا آبرو و حیثیت مومنی حفظ شود”(4) و نیز از حضرت علی (ع) روایت شده: “مال خود را به کسی که برای تو از آبرویش (مایه) گذاشته است، ارزانی دار، زیرا هیچ چیز با بخشیدن آبرو برابری نکند”(5.) امیرمومنان (ع) مقدار پنج وسق (حدود پنج بار) خرما برای مردی فرستاد. آن مرد شخصی آبرومند بود و از کسی تقاضای کمک نمیکرد، شخصی در آنجا بود به حضرت گفت: “آن مرد که تقاضای کمک نکرد، چرا برای او خرما فرستادی؟ به علاوه یک وسق برای او کافی بود. حضرت به او فرمود: “خداوند امثال تو را در جامعه ما زیاد نکند، من میدهم، تو بخل میورزی، اگر من آنچه را که مورد حاجت او است، پس از درخواست او به او بدهم، چیزی به او ندادهام، بلکه قیمت آبرویی را که به من داده، به او دادهام. اگر صبر کنم تا او درخواست کند، در حقیقت او را وادار کردهام که آبرویش را به من بدهد، آن رویی را که در هنگام عبادت و پرستش خدای خود و خدای من، به خاک میساید.
متاسفانه بعضا شاهد هستیم که در جامعه اسلامی، به این مهم چندان توجهی نمیشود. گاهی مشاهده میشود که بعضی افراد برای لگد کردن سهوی کفشی به این خاطر که حقالناسی بر گردنشان نماند، از صاحب کفش تقاضای عفو میکنند، اما به راحتی آبروی دیگران را لگدمال میکنند و اصلا احساس گناه نمیکنند. به عنوان نمونه، در یک هیات مذهبی و در جمعی که متشرع به آداب دینی هستند، شخصی بعد از تلاوت قرآن بدون توجه و التفات، قرآن را روی زمین میگذارد، در این حال شخصی که داعیه احترام به کلام خدا و کتاب وحی دارد، با لحنی توهینآمیز و عباراتی سخیف، شخص خاطی را مورد عتاب قرار داده و قرآن را از روی زمین بر میدارد و آن شخص را در میان جمع، تحقیر میکند و به خیال خود با آن رفتار، از ساحت قرآن دفاع نموده است، در حالی که روح مومنی را آزرده و آبروی وی را خدشهدار کرده است و متوجه نیست که اگر قرآن دارای مقام و منزلت است، آبروی مومن نیز ارزشی والا دارد. امید است افراد جامعه با عنایت به جایگاه والای مومن و ارزش و اهمیت بالای حفظ آبروی مومن، بیش از پیش نسبت به این مهم اهتمام ورزند.
پینوشتها در دفتر روزنامه موجود است.
روزنامه رسالت، ش.6669، ص.6 مهدی عامری
نوشته شده توسط :احسان آیتی::نظرات دیگران [ نظر]